Strateji ve Sürtünme (Friction)

 “Savaşta her şey basittir, ama en basit şey bile son derece zordur. Bu zorluklar bir araya gelerek sürtünme yaratır.”

— Carl von Clausewitz, On War

Strateji kelimesi kulağa net, düzenli ve mantıklı gelir. Tıpkı bir satranç tahtasında her hamlenin belirli bir karşılığı olduğu gibi, stratejik planlar da çoğu zaman kağıt üstünde kusursuz görünür. Ancak gerçek dünya satranç tahtası değildir.

Gerçekliğe Çarpan Stratejiler

Clausewitz’in “sürtünme (friction)” kavramı, stratejiyi kitaplardan gerçek hayata geçiren en kritik unsurlardan biridir. Sürtünme; planlananla gerçekleşen arasındaki farkı, daha da önemlisi bu farkın neden kaçınılmaz olduğunu açıklayan kavramdır.

Peki nedir bu sürtünme?

• Bilgi eksikliği,

• İnanç ve motivasyon eksikliği,

• İletişim hataları,

• İnsan psikolojisi,

• Beklenmeyen hava durumu (mevcut ordamdaki değişim),

• Doğal afetler,

• Ekonomik şoklar ve finanasal dalgalanmalar,

• Politik risklerin artışı,

• Manüpüle bilginin varlığı,

• Yetersiz kaynaklar,

• Yanlış analizler,

• Lojistikte yaşanan gecikmeler
  ve daha niceleri…

Tüm bunlar stratejik planları bozan, yavaşlatan veya bambaşka rotalara savuran görünmez kuvvetlerdir.

Sürtünmeye Karşı Stratejik Düşünce

Clausewitz’in bu kavramı yalnızca savaş meydanları için değil, girişimcilikten kriz yönetimine, teknoloji yatırımlarından kariyer planlamasına kadar birçok alana uygulanabilir.

İyi bir stratejist:

1. Mutlak başarı garantisi değil, belirsizliğe karşı hazırlıklı olmayı hedefler.

2. Esnek senaryolar geliştirir, “Plan B” ve “Plan C” her zaman cebindedir.

3. Hataları stratejinin düşmanı değil, doğal parçaları olarak görür.

Modern Dünyada Sürtünme Örnekleri

1. Bir yazılım projesinde son dakika çıkan bir güvenlik açığı.

2. Bir işletmede büyük kampanya öncesi sunucuların çökmesi.

3. Bir yatırımda çıkan jeopolitik bir kriz.

4. Ya da bir CEO’nun hata yapan çalışanını hemen kovmak yerine eğitmesi ... İnsan faktörü de bir sürtünmedir.

 Stratejik Dayanıklılık ve Esnekliğin Gücü

Başarılı stratejiler, "her şey plana göre gidecek" varsayımıyla değil; "bir şeyler mutlaka ters gidecek" anlayışıyla oluşturulur.

Strateji artık sadece bir yol haritası değil, bir adaptasyon yeteneğidir.